Nedir?
-HIV, "İnsan İmmün Yetmezlik Virüsü" anlamına gelir ve bir virüstür.
-Bir kişi HIV ile enfekte olduğunda, o kişi "HIV pozitif" olur.
-HIV, insanda CD4 adı verilen beyaz kan hücrelerini enfekte ederek ölmelerine yol açar ve sayısını düşürür.
-Sağlıklı bir kişide genellikle 600 ile 1200 arasında bir CD4 sayısı vardır.
-CD4 sayısı 200'ün altına düştüğünde, kişinin bağışıklık sistemi ciddi şekilde zayıflar ve fırsatçı enfeksiyonlar ve kanserler kolayca gelişebilir.
-Bu aşamadan sonra kişi AIDS tanısı alır.
-AIDS "Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu" anlamına gelir ve sebebi HIV'dir.
-Her iki terim aynı hastalığı tanımladığından kafa karıştırıcı olabilir.
-AIDS, HIV'in neden olduğu hastalığın ilerlemiş halidir.
İnsanda ki süreci nasıl?
-HIV ile enfekte olan kişi bir süre sonra grip benzeri bir hastalık geçirebilir.
-Bu dönemin viral üst solunum yolu enfeksiyonu ya da halk arasında öpücük hastalığı olarak bilinen mononükleoz sendromundan farkı yoktur, kişi ayrım yapamaz.
-Bu döneme "Primer HIV Enfeksiyonu" ya da "Akut Retroviral Sendrom"adı verilir.
-Bu dönem atlatıldıktan sonra (15-20 gün) sessiz döneme girilir (Latent Dönem ya da Latent HIV Enfeksiyonu).
-Yaklaşık 8-10 yıl süren bu dönemde, genellikle hastalıkla ilgili hiçbir bulgu ve belirti yoktur.
-Bu dönem içinde CD4 sayıları azalmakta ve vücuttaki virüs miktarı artmaktadır.
-Son olarak, CD4 sayılarının kritik düzeylere gelmesi ile (<200) hastalarda fırsatçı enfeksiyonlar ve kanserler ortaya çıkmaktadır.
Kişide HIV enfeksiyonunu akla getirebilecek bulgu ve belirtiler neler?
- Hızlı kilo kaybı
- Kuru öksürük
- Tekrarlayan ateş veya gece terlemeleri
- Derin ve açıklanamayan yorgunluk
- Büyümüş koltuk altı, kasık veya boyun lenf bezleri
- Bir haftadan fazla süren ishal
- Ağızda, boğazda veya dil üzerinde beyaz noktalar ya da alışılmamış lekeler
- Sık tekrarlayan zatüre
- Deri, ağız, burun üzerinde veya göz kapaklarının içinde kırmızı, pembe veya morumsu veya lekeler
- Hafıza kaybı, depresyon ve diğer nörolojik bozukluklar.
Tanısı nasıl konulur?
-HIV tanısı için herhangi bir laboratuvarda test yaptırmanız gerekmektedir.
-HIV tanısı için ilk planda kişinin kanından "Anti-HIV" adını verdiğimiz test yapılmaktadır.
-Günümüzde kullanılan testler oldukça güvenilirdir ve bulaşma sonrası yaklaşık ilk 10 gün içinde (7-15 gün) pozitif hale gelmektedir.
-Pozitif olarak saptanan kişilerden ikinci bir kez aynı test tekrarlanır.
-Yine pozitif bulunması halinde "Western blot" adını verdiğimiz doğrulama testi yapılmaktadır.
Nasıl bulaşır?
- Kan (adet kanı dahil) ve kan ürünleri
- Semen ve seminal sıvı
- Vajinal salgılar
- Anne sütü
- Aynı enjektörün kullanımı (özellikle damar içi madde kullananlarda)
- Dövme ve piercing
- Kaza ile enjektör iğnesinin ele batması (HIV pozitif kişinin)
- Kan nakli
- Çocuk doğurma (anneden bebeğe)
- Emzirme
- Organ nakli (organ verici HIV pozitif ise)
Hangi cinsel davranışlar ile bulaşabilir?
- Vajinal seks
- Kadınlarla veya erkeklerle yapılan anal seks
- Oral seks
- HIV bulaştırma riski büyük oranda prezervatif kullanarak azaldığı akıldan çıkarılmamalıdır.
Hangi yollar ile bulaşmaz?
- Tükürük, gözyaşı, ter, dışkı veya idrar
- Sarılma
- Öpüşme
- Masaj
- El sıkışmak
- Böcek-sivrisinek ısırıkları
- HIV olan biriyle aynı evde yaşamak
- HIV olan biriyle ile aynı duş veya tuvaleti paylaşmak.
Nasıl korunabilirim?
-HIV'den korunma, HIV hakkında bilgi sahibi olmak ile yakından ilişkilidir.
-HIV'in nasıl bulaştığını, bulaşma yollarını ve nasıl bulaşmadığını bilmek kendinizi ve eşinizi bu hastalıktan korumak için en önemli noktalardır.
Tedavi edilebilir bir hastalık mı?
-HIV ilk ortaya çıktığında tedavisi olmayan bir hastalık olarak kabul edilmekteydi.
-HIV ile enfekte olan kişiler tedavi imkânı olmadığından hastalık ilerlediğinde fırsatçı enfeksiyonlar ya da ortaya çıkan kanserler nedeni ile kaybediliyordu.
-Ancak son 18-20 yıldır, bilinenin aksine bu konuda yapılan çalışmalar sonucu birkaç ilacın birlikte kullanılmaya başlanması ile HIV enfeksiyonunun ilerlemesi durdurulabilmekte ve kişi normal hayatına devam edebilmektedir.
-Burada akıldan çıkarılmaması gereken nokta HIV bulaşması için riskli davranışlarda bulunan kişilerin erken dönemde test yaptırarak, CD4 sayısının riskli seviyelere düşmeden (<200) tedaviye başlayabilmiş olmasıdır.
Bulaşmasını engelleyen aşı var mı?
-Günümüzde HIV'e etkili bir aşı yoktur.
-Bu konudaki çalışmalar devam etmektedir.
Her zaman ölümcül mü?
-Son 20 yıldır kullanılmaya başlanan birleşik tedavi ile (HAART) artık kronik bir hastalık haline gelmiştir.
-İlaçlar düzenli kullanıldığı takdirde normal hayata devam edebilir.
-CD4 sayıları artabilmekte ve fırsatçı enfeksiyonlardan hastalar kendilerini koruyabilmektedir.
-Ancak mevcut ilaçlar ile tedavi süresi şu an için ömür boyu olarak kabul etmektedir. Çünkü günümüzde kullanılan ilaçlar virüsün çoğalmasını durdursa da virüsü vücuttan tamamen atamamaktadır.
